Każdego dnia drapiemy się po skórze. Gdy zaczynamy odczuwać uporczywe swędzenie, trudno się powstrzymać przed ręką wędrującą w kierunku miejsca świądu. Najczęściej takie jednorazowe „podrapanie” daje ulgę i szybko zapominamy o nieprzyjemnym uczuciu wywołanym poprzez drażnienie zakończeń nerwowych, które są zlokalizowane w skórze właściwej, bodźcami chemicznymi i mechanicznymi. Te ostatnie mogą pochodzić ze środowiska zewnętrznego, ale i wewnętrznego. Co gorsza, uporczywy świąd skóry może być związany z rozwojem poważnych schorzeń.

Swędzenie skóry – skąd się bierze?

Z czymkolwiek nasza skóra nie miałaby do czynienia, dochodzi do pobudzenia receptorów czuciowych. Te zaś odpowiadają za przekazanie informacji do mózgu. Następnie dochodzi do wytworzenia sygnału ostrzegawczego, co odczuwamy właśnie jako świąd skóry. Choć mówimy zwykle o nieprzyjemnym odczuciu, to jednak w niektórych przypadkach swędzenie skóry może być porównywalne do silnego bólu albo jeszcze gorsze, bo trudne do ustąpienia. Nadmierny świąd potrafi sprawiać niemałe problemy w życiu codziennym, powodując chociażby zaburzenia snu. Do tego, gdy drapiemy się nadmiernie, nasza skóra staje się otwartymi wrotami zakażenia. Narażamy się na zmiany o charakterze liszaja zwykłego.

Choroby mogące objawiać się świądem skóry

Poza „normalnymi” sytuacjami, kiedy to swędzenie skóry wywołane jest bodźcami, z jakimi mamy na co dzień do czynienia, i które ustępuje po podrapaniu skóry, świąd może być objawem rozmaitych schorzeń. Pojawia się między innymi w atopowym zapaleniu skóry (AZS). Czy z tą przypadłością mogą się mierzyć w takim samym stopniu kobiety, jak i mężczyźni?

Warto sprawdzić Atopowe Zapalenie Skóry: Czy mężczyźni są nim zagrożeni?, by wiedzieć, jak zadbać o profilaktykę, ale i w jaki sposób radzić sobie już na etapie występującego schorzenia.

Poza AZS-em, świąd skóry towarzyszy alergiom kontaktowym, pokrzywce, mocznicy, twardzinie układowej, cukrzycy, żółtaczce czy zakażeniom wirusami ospy wietrznej i półpaśca. Uporczywe swędzenie skóry może być odczuwane w nadczynności tarczycy, ale i zaburzeniach odżywiania. Świąd skóry pojawia się dość często w chorobach tkanki łącznej oraz chorobach układowych o powszechnym występowaniu. Świąd pojawia się także nierzadko w chorobach nowotworowych. Niejednokrotnie był stwierdzany u pacjentów zmagających się z nowotworami złośliwymi, najczęściej chłoniakiem bądź białaczką. Może występować, gdy komórki rakowe atakują nerki bądź wątrobę, prowadząc do zaburzeń czynnościowych.

Strategie leczenia swędzącej skóry

Świąd skóry, który jest objawem chorobowym, podlega szczególnym strategiom leczenia. Szczególnym, ponieważ jego etiologia i patofizjologia owocuje trudnościami w stosowaniu konwencjonalnych metod leczenia. Zalecenia terapeutyczne każdorazowo muszą być dopasowane indywidualnie, ze względu na różnorodne czynniki swoiste występujące w określonych stanach chorobowych. Stosowane mogą być leki przeciwdrgawkowe czy przeciwdepresyjne, a także zastosowanie ma fototerapia. Kolejno wykorzystuje się antagonistów receptorów opioidowych.

Poradnik: Atopowe Zapalenie Skóry: Jak dbać o skórę wrażliwą na co dzień?

Niekoniecznie z pomocą lekarza

Jeśli uporczywe swędzenie skóry nie wymaga stosowania szczególnych metod leczniczych, a przy tym nie jest związane z poważnymi schorzeniami, można próbować radzić sobie powszechnie dostępnymi środkami aptecznymi, ale i domowymi sposobami. W składzie wybieranych środków aptecznych można znaleźć dekspantenol, lipidy LLT, Prebiotyk Alfa-Glukan oraz inne substancje przeciwzapalne i wykazujące działanie kojące, bo nadmierne drapanie skóry powoduje podrażnienia i niestety łatwo o rozwój stanów zapalnych.

Z domowych sposób sprawdzają się zmielone płatki owsiane wrzucone do gorącej kąpieli, a także kąpiel lecznicza z siemieniem lnianym. Świąd złagodzi aloes oraz ocet jabłkowy. Można również zastosować sodę oczyszczoną w ilości jednej szklanki na wannę lub skondensowane mleko, którego puszkę wlewa się do wanny wypełnionej wodą.

Świąd skóry, który jest uporczywy, trwa podejrzanie długo, zaczyna utrudniać codzienne funkcjonowanie, a do tego występuje tuż obok innych objawów, może sugerować poważne schorzenie. Domowe sposoby czy środki apteczne są zatem dobre na samym początku, ale podstawą staje się wizyta lekarska, znalezienie przyczyny i wdrożenie indywidualnego leczenia, jeśli świąd okazał się być objawem towarzyszącym chorobie.