Rak jelita grubego

Rak jelita grubegoRak jelita grubego

Rak jelita grubego jest w Polsce drugim, pod względem częstotliwości występowania, nowotworem złośliwym u kobiet i trzecim u mężczyzn. Co roku blisko 18 000 Polaków słyszy diagnozę: rak jelita grubego. Od 1980 r. zanotowano prawie 4-krotny wzrost liczby zachorowań u mężczyzn i około 3-krotny u kobiet. Prognozuje się, że w związku ze starzeniem się społeczeństwa, w 2025 r. liczba zachorowań na nowotwory jelita grubego wyniesie niemalże 25 000.

Zachorowalność na raka jelita grubego – ROKOWANIA

Wśród pacjentów, u których zdiagnozowano raka jelita grubego w latach 2003-2005, wskaźnik zgonów w trakcie 1 roku po chorobie wyniósł 27,6% wśród mężczyzn i 29,2% wśród kobiet. W trakcie 5 lat od wykrycia nowotworu jelita grubego, z powodu choroby zmarło 52,4% mężczyzn oraz 50,9% kobiet.

W latach 1980-2010 liczba zgonów u mężczyzn wzrosła o ponad 6 razy, a u kobiet o ponad 4.
W 2011 r. z powodu raka jelita grubego umarło 10 663 osób.

Przyczyny raka jelita grubego – CZYNNIKI RYZYKA

Przyczyny powstawania raka jelita grubego nie są dokładnie znane, jednak bardziej podatne na rozwój choroby są osoby u których występują czynniki ryzyka.

Wśród czynników ryzyka dla raka jelita grubego wymienia się:

wiek – u 94% chorych, rak jelita grubego jest rozpoznawany po 50. roku życia. Średnia wieku zdiagnozowanych osób wynosi 72 lata;

polipy jelita grubego – są to narośla o łagodnym charakterze, które powstają na wewnętrznej powierzchni okrężnicy lub odbytnicy. Niektóre z nich mogą przekształcić się w złośliwego raka. Usuwanie polipów zmniejsza ryzyko zachorowania na raka jelita grubego. Szczególnie narażone
na występowanie polipów są osoby po 50. roku życia;

przewlekłe stany zapalne jelita grubego, np. choroba Leśniowskiego-Crohna lub wrzodziejące zapalenie jelita grubego;

wcześniejsze przebycie i leczenie raka jelita grubego;

rodzinna historia zachorowań na raka jelita grubego – bardziej narażone na rozwój choroby są osoby obciążone wywiadem rodzinnym;

palenie papierosów – zwiększa prawdopodobieństwo powstania polipów nawet 2-3 krotnie;

nadużywanie alkoholu;

niewłaściwa dieta – pokarmy bogate w przetworzone mięso (np. parówki), zdominowanie diety przez czerwone mięso, czyli np. wieprzowinę, wołowinę, niska zawartość błonnika w diecie;

nadwaga i otyłość;

siedzący tryb życia i brak aktywności fizycznej.

Profilaktyka raka jelita grubego – ZAPOBIEGANIE RAKOWI

Zasadniczą metodą profilaktyki w przypadku raka jelita grubego jest badanie przesiewowe. Jego celem jest wykrywanie polipów oraz raka we wczesnych stadiach choroby.

Jak wskazują eksperci, rozwój choroby – od polipa do w pełni rozwiniętego raka – trwa około 10 lat.
Im wcześniej zostanie zdiagnozowany, tym większa szansa na uratowanie pacjenta.

Kolonoskopia to nowoczesne i bezpieczne badanie, które jest najlepszą formą profilaktyki i diagnostyki raka jelita grubego. Umożliwia lekarzowi zbadanie wnętrza i ocenę błony śluzowej całego jelita grubego. Obecnie wykorzystywana aparatura, dzięki wysokiemu zaawansowaniu technicznemu, znacząco minimalizuje dyskomfort badania. Czas trwania badania to zaledwie 15-40 minut.

Co ważne, badanie kolonoskopowe wykonywane jest bezpłatnie dla pacjentów, którzy przekroczyli 50 rok życia lub gdy za wykonaniem badania przemawiają inne wskazania medyczne. Pacjent kierowany jest na badanie na podstawie skierowania, wystawionego przez lekarza pierwszego kontaktu. Od 2012 roku w ramach Programu Badań Przesiewowych, wysyłane są także imienne zaproszenia na kolonoskopię dla osób między 55 a 64 rokiem życia.

Aż 9 tys. Polaków uniknęło raka jelita grubego dzięki kolonoskopii w badaniach przesiewowych. Wykonywana co 10 lat kolonoskopia wraz z polipektomią (czyli usuwaniem polipów w razie konieczności) jest najskuteczniejszą metodą badania przesiewowego w raku jelita grubego. Pozwala ona zmniejszyć liczbę zachorowań o 76-90% oraz zmniejszyć śmiertelność z powodu choroby o 69%.

Kolonoskopia – kiedy się badać?

Badaniom przesiewowym należy poddawać się regularnie. Ich częstotliwość zależna jest od wielu czynników, w tym wieku, uwarunkowań genetycznych i historii choroby w rodzinie.

Badania przesiewowe należy wykonywać:

– od momentu osiągnięcia 50 roku życia – gdy w rodzinie nie ma zachorowań na raka jelita grubego;

– przy obciążającym wywiadzie rodzinnym:

  • od 40 roku życia – gdy rozpoznano raka jelita grubego po 60 roku życia u jednego krewnego pierwszego stopnia;
  • od 40 roku życia lub 10 lat wcześniej niż postawiono diagnozę raka jelita grubego u najmłodszego chorego krewnego – gdy rozpoznano raka jelita grubego po 60 roku życia u dwóch lub więcej krewnych pierwszego stopnia lub przed 60 rokiem życia u jednego krewnego;
  • szczególne działania profilaktyczne, zgodne z zaleceniami lekarza są niezbędne przy wywiadzie rodzinnym w kierunku Zespołu Lyncha, rodzinnej polipowatości gruczolakowatej lub schorzeń zapalnych jelit.

Coraz więcej zachorowań jest odnotowywanych przed 40 rokiem życia, dlatego przynajmniej wśród osób obciążonych wywiadem rodzinnym zasadnym wydaje się wykonywanie profilaktycznej kolonoskopii już po 30 roku życia.

Rak jelita grubego – rola diety i aktywności fizycznej

Dieta antyrakowa powinna zawierać dużo owoców i warzyw, przede wszystkim tych o dużej zawartości błonnika, takich jak biała fasola, zielony groszek, brukselka, marchew, suszone morele, rodzynki, gruszki czy jabłka oraz rośliny strączkowe i produkty zbożowe (takie jak kasza gryczana, kasza jęczmienna, ryż brązowy, płatki zbożowe pszenne i żytnie, otręby). Zalecane jest spożywanie ryb, bogatych w kwasy omega 3, takich jak np. łosoś. Unikać powinno się natomiast żywności przetworzonej, jedzenia typu fast-food i nadmiaru węglowodanów (cukrów). Istotnym jest także, aby jeść regularnie, ale mniej obficie. Zalecane jest spożywanie 5 posiłków dziennie.

Niezwykle ważnym aspektem jest zaprzestanie palenia tytoniu i ograniczenie spożycia alkoholu.  Są to czynniki, które znacznie zwiększają prawdopodobieństwo zachorowania na raka jelita grubego. Badania kliniczne udowodniły, że palenie więcej niż 20 papierosów dziennie przez 35 lat, podnosi ryzyko zachorowania o 50%.

Z kolei, jak potwierdzają eksperci, regularne wykonywanie wysiłku fizycznego zmniejsza prawdopodobieństwo zachorowania na raka jelita grubego nawet o 50%. Należy ponadto ograniczać czas spędzany w pozycji siedzącej.

Ćwiczenia powinny być wykonywane przede wszystkim regularnie, przez co najmniej 30 minut dziennie. Regularność jest ważniejsza od samej intensywności wysiłku fizycznego. W przypadku zachorowania na raka jelita grubego, aktywność fizyczna wspomaga także walkę
z chorobą.

ZOBACZ TEŻ: KAMPANIA WYLECZ RAKA SERVIER