Pacjenci w stanie terminalnym i ich bliscy

ChemioterapiaChemioterapia

Postępujący rozwój medycyny sprawia, że wiele schorzeń, kiedyś będących przyczyną śmierci, można skutecznie leczyć, co zdecydowanie poprawia kondycję społeczeństwa i wydłuża życie ludzi na całym świecie. Niestety lista chorób nieuleczalnych pozostaje wciąż niemała, sprawiając, że część pacjentów nie ma szans na wyzdrowienie.

Rolą lekarzy i bliskich chorego jest zapewnienie mu komfortu w ostatnich miesiącach i tygodniach życia. Zadaniem osób towarzyszących pacjentowi jest także zapewnienie godnego odejścia, które przyniesie ulgę w cierpieniu. To niełatwe, szczególnie dla świadomych rychłej śmierci bliskich, zadanie, jednak opracowania medyczne i psychologiczne pokazują, jak poradzić sobie z tą trudną sytuacją.

Cisza i spokój, czyli szacunek dla chorego

Pogorszenie stanu chorego i diagnoza lekarzy mówiąca o braku możliwości wyleczenia pacjenta, to trudna próba dla rodziny. Zadaniem bliskich jest wówczas zapewnienie osobie chorej ciszy i spokoju, które pozwolą na godne przeżycie ostatnich miesięcy, tygodni czy dni. Warto zadbać więc o wygodny pokój (czy to w domu rodzinnym, czy też w hospicjum) gwarantujący odpoczynek. Pewnego rodzaju odizolowanie chorego od bodźców zewnętrznych (np. hałas czy harmider dnia codziennego) pomoże przynieść ulgę w cierpieniu i nie będzie powodować rozdrażnienia pacjenta. Wszak jego samopoczucie i godność są w tym trudnym czasie najważniejsze.

Wsparcie bliskich – najcenniejsza pomoc

Zadaniem pielęgniarek i lekarzy towarzyszących pacjentowi i jego rodzinie jest przynoszenie ulgi pacjentowi i uśmierzanie bólu, jaki go nęka. Wieloletnie badania dowodzą jednak, że ogromne znaczenie dla chorego w stanie terminalnym ma wsparcie bliskich. Ich obecność, podnoszenie na duchu i pielęgnacja sprawiają, że osoba chora nie czuje się osamotniona, zapomniana i niepotrzebna, przez co lepiej znosi cierpienie. Bliskość rodziny i przyjaciół ma również znaczenie dla nich samych – wspólne chwile w ostatnich tygodniach i dniach pozwalają na przygotowanie się do zbliżającej się straty.

Profilaktyka odleżyn – Sudocrem i zmiana pozycji ciała

Jednym z najczęstszych problemów pacjentów leżących są odleżyny. Sudocrem to jeden z preparatów, który pomoże ich uniknąć. Pielęgnując chorego, trzeba przede wszystkim pamiętać o odpowiedniej higienie jego ciała i używaniu leków oraz kosmetyków zapobiegających problemom skórnym. Nie można jednak zapominać o częstym zmienianiu położenia ciała pacjenta. Różne pozycje są bowiem równie ważnym elementem profilaktyki odleżyn co Sudocrem (http://www.sudocrempolska.pl/). Pamiętajmy, by, zmieniając ułożenie ciała chorego, zapewnić mu jak największą wygodę. Rolą opiekunów jest wszak ulżenie pacjentowi w cierpieniu, a nie spotęgowanie bólu.

Higiena ciała – codzienna pomoc

Pacjent w okresie terminalnym wymaga całodobowego monitoringu jego stanu zdrowia oraz pomocy w codziennych czynnościach. Jedną z najważniejszych, obok karmienia i zmiany opatrunków, jest higiena ciała. Utrzymanie chorego w czystości poprawi jego samopoczucie oraz zapobiegnie rozwojowi infekcji. Zadanie nie jest jednak łatwe, ponieważ wymaga od opiekunów sporego wysiłku fizycznego oraz psychicznego. Lucjan Sobieraj i Wojciech Kamiński przygotowali biuletyn dla pacjenta i rodziny (Opieka nad pacjentem w stanie terminalnym w Nefrolux), w którym udzielają instruktażu pomagającego zrozumieć bliskim ich rolę w ostatnim czasie życia chorego. Warto pamiętać również o tym, że na pytania dotyczące higieny ciała pacjenta, odpowie pielęgniarka lub lekarz, podpowiadając, w jaki sposób najlepiej myć chorego i jakich preparatów używać. Specjaliści pokażą także, jak przewijać pacjenta i jak zapewnić mu możliwie największy komfort.

Opieka nad bliskimi pacjenta

Mirosław Górecki w swoim opracowaniu pt. Chory terminalnie i jego rodzina szczegółowo opisuje relacje pomiędzy pacjentem i jego bliskimi, prezentując złożoność okresu paliatywnego w życiu wszystkich krewnych. Trudność sytuacji sprawia bowiem, że u opiekunów obserwuje się nienaturalne dla nich zachowania, co niekiedy wpływa na pogorszenie relacji z chorym. Mirosław Górecki odwołuje się także do psychologii cierpienia, jaka dogłębnie analizuje kondycję pacjenta i jego bliskich. Wszystko to prowadzi do wniosku, że nie tylko chory terminalnie potrzebuje wsparcia i opieki. Pomoc jest potrzebna także jego bliskim, którzy pozostają w niezwykle trudnej sytuacji. Świadomi zbliżającego się odejścia ważnej dla siebie osoby, muszą pozostać zwarci i gotowi do opieki nad nim, co nierzadko jest niezwykle trudnym i stresującym zadaniem. Z pomocą przychodzą wówczas lekarze, pielęgniarki i przede wszystkim psychologowie, którzy służą nie tylko dobrym słowem, ale są w stanie odciążyć bliskich w codziennej opiece nad chorym.

Opieka nad pacjentem w stanie terminalnym to niezwykle trudne zadanie, które wymaga od bliskich chorego hartu ducha i odsunięcia własnego bólu na dalszy plan. Trzeba jednak pamiętać, że robienie dobrej miny do złej gry może odbić się czkawką, dlatego rodzina i opiekunowie osoby terminalnie chorej powinny pamiętać o możliwości skorzystania z pomocy psychologa. Wsparcie w tej sytuacji jest bowiem potrzebne nie tylko choremu, ale również jego bliskim, którzy cierpią równie mocno. Pamiętajmy, by zadbać o rozstanie wielopłaszczyznowo, pozwalając rodzinie na zachowanie odrobiny zdrowego egoizmu, który pozwoli przetrwać trudny czas pożegnania i żałoby.