Atopowe zapalenie skóry jest zaliczane do grona najpopularniejszych chorób alergicznych skóry. Charakterystycznym jej objawem jest uporczywy świąd, który najczęściej nasila się wieczorem I w nocy. Jakie są przyczyny i objawy atopowego zapalenia skóry u dorosłych?
Przyczyny atopowego zapalenia skóry
Do tej pory nie udało się jednoznacznie ustalić z czym związane jest występowanie atopowego zapalenia skóry. Zdecydowana większość naukowców twierdzi, że jest to choroba dziedziczona (dziedziczy się jednak wyłącznie skłonność do atopii, czyli alergii o podłożu alergicznym). Chorobę tę wywoływać może także nadmierna higiena. Często występuje ona u dzieci z dużą wagą urodzeniową oraz tych, które były karmione mlekiem krowim przed ukończeniem pierwszego roku życia.
Najpopularniejsze objawy AZS
Główny objaw atopowego zapalenia skóry to, wspominany powyżej, uporczywy świąd w zmienionych chorobowo miejscach, któremu towarzyszy zaczerwienienie, suchość, łuszczenie i rogowacenie skóry. Wskutek intensywnego drapania się dochodzi do powstawania tak zwanych przeczosów. Dla stanów przewlekłych charakterystyczne jest pogrubienie naskórka, uszkodzenia skóry i wtórne nadkażenia bakteryjne.
W klasycznym objawie AZS wyróżnia się trzy podstawowe konfiguracje zmian skórnych: ostre (obszary mocno swędzących guzków i pęcherzyków na rumieniowym podłożu), podostre (fragmentarycznie zaczerwieniona, łuszcząca się skóra) oraz przewlekłe (obszary pogrubiałej skóry z włóknistymi guzkami).
Czasem możemy mieć również do czynienia z mniej specyficznymi objawami, jak cienie pod oczami, dodatkowy fałd skórny pod dolną powieką, rogowacenie przymieszkowe czy widoczne bruzdy na dłoniach.
Do zaostrzenia objawów AZS może dojść na skutek stosowania niektórych kosmetyków (na przykład mydeł zapachowych), niskiej wilgotności otoczenia, bardzo wysokiej i bardzo niskiej temperatury, nadmiernego pocenia, działania czynników drażniących (między innymi wełny), narażenia na działanie alergenów wziewnych (sierść zwierząt, pyłki), infekcji (zwłaszcza zapalenia skóry wywołanego gronkowcem złocistym) oraz narażenia na alergeny pokarmowe.
Diagnoza atopowego zapalenia skóry
Kryteria diagnostyczne w AZS skupiają się głównie na stwierdzeniu zmian skórnych o typowej morfologii i charakterystycznej dynamice rozwoju. Dodatkowe badania mają wartość jedynie pomocniczą. Do głównych kryteriów zalicza się świąd skóry, charakterystyczny wygląd i umiejscowienie zmian, przewlekły oraz nawrotowy przebieg choroby i obecność u pacjenta lub najbliższych krewnych chorób o podłożu atopowym. Kryteria dodatkowe obejmują między innymi rogowacenie oraz suchość skóry, zaostrzenia wywołane stresem oraz swędzenie skóry po spoceniu.
By rozpoznać AZS, niezbędne jest stwierdzenie co najmniej 3 z 4 objawów głównych i minimum 3 dodatkowych. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości lub w celu uszczegółowienia rozpoznania, wykonuje się badania dodatkowe – skórne testy alergiczne lub badanie poziomu IgE w surowicy.
W jaki sposób leczyć atopowe zapalenie skóry?
Leczenie atopowego zapalenia skóry wymaga wszechstronnego podejścia, które z jednej strony ukierunkowane będzie na eliminację czynników wywołujących przykre objawy, z drugiej natomiast, skupiać będzie się na pielęgnacji oraz ochronie skóry.
Kluczową rolę odgrywa tu dbałość o stosowne nawilżenie oraz natłuszczenie. Unikać należy używania preparatów przyczyniających się do utraty warstwy lipidowej skóry i przyczyniających się do jej wysychania. Sprawdzonym sposobem leczenia AZS są częste, trwające nie dłużej niż kilkanaście minut kąpiele w ciepłej wodzie, bezpośrednio po których należy zastosować emolient (produkt natłuszczający skórę i zatrzymujący wodę na jej powierzchni, pozwalając w ten sposób na utrzymanie jej wilgotności; rozprowadza się go na wilgotnej skórze całego ciała).
Równie skuteczne mogą okazać się wszelkiego rodzaju kremy czy maści o właściwościach przeciwzapalnych, immunosupresyjnych i immunomodulujących. Jednym z nich jest krem, w składzie którego znajdziemy między innymi wodę, triglicerydy kwasu kaprylowego i kaprynowego, glicerynę, glikol pentylenowy, oliwę z oliwek, masło shea oraz pantenol. Sięgnąć można także po kremy, które zostały wzbogacone o prebiotyki i olejek z rokitnika zwyczajnego. W uśmierzeniu świądu pomocna okazać może się również hydroksyzyna i pozostałe preparaty blokujące receptory histaminowe.
Kluczowe zasady, o których powinni pamiętać chorzy na AZS
- pranie ubrań z użyciem łagodnych preparatów bez dodatku wybielacza lub płynu zmiękczającego,
- unikanie noszenia drażniącej odzieży, w szczególności wełnianej,
- dbanie o optymalną temperaturę w pomieszczeniach, zwłaszcza w sypialni,
- zaopatrzenie się w oczyszczacz powietrza z funkcją nawilżania (wysoka wilgotność powietrza ogranicza wysychanie skóry i zmniejsza nasilenie objawów),
- wyeliminowanie z otoczenia alergenów kontaktowych, wziewnych i pokarmowych, na które pacjent jest uczulony.
Więcej przydatnych informacji na temat atopowego zapalenia skóry u dorosłych znaleźć można w poradniku: Atopowe Zapalenie Skóry: Czy mężczyźni są nim zagrożeni?