Choroby płuc to zmora coraz większej ilości pacjentów, głównie w podeszłym wieku, choć nie należą już do rzadkości przypadki, w których i pacjenci młodzi cierpią na niewydolność oddechową. A bez tlenu człowiek może przeżyć jedynie 5 minut – po tym czasie w mózgu dochodzi do nieodwracalnych zmian, i w efekcie – śmierci organizmu. Dla chorych jedyną szansą jest wówczas korzystanie z koncentratora tlenu. Oto wszystko, co należy wiedzieć o koncentratorach.
Czym jest koncentrator?
Jest to urządzenie, które wspomaga i poprawia jakość oddechu, choć nie zastępuje go. Jego działanie polega na pobieraniu powietrza z otoczenia i nasycaniu go tlenem. Wówczas pacjent może oddychać powietrzem, które zawiera nawet 90% tlenu, nie zaś 21%, jak ma to miejsce w przypadku powietrza atmosferycznego. Każdy koncentrator wyposażony jest w cylinder z zeolitem, który ma zdolność absorbowania azotu. I tak powietrze, przepływając przez urządzenie, traci azot, dzięki czemu tlen staje się jego głównym składnikiem. Powietrze, otrzymywane przez pacjenta, jest dodatkowo nawilżone.
Wskazania do stosowania
Terapia wskazana jest dla pacjentów, którzy mają znaczne i przewlekłe problemy z samodzielnym oddychaniem w związku z:
- przewlekłą obturacyjną chorobą płuc – POCHP,
- nowotworami płuc,
- niewydolnością krążeniowo – oddechową,
- zwłóknieniem płuc,
- mukowiscydozą.
Chory przebywa pod tlenem zgodnie ze wskazaniami lekarza. Mieszanka z koncentratora jest mu dostarczana poprzez maseczkę lub tzw. wąsy – umieszczane w dziurkach nosowych.
Domowa terapia tlenem
Dawniej pacjenci, którzy w wyniku choroby musieli stale przebywać pod tlenem, spędzali swoje życie w szpitalu. Obecnie jednak technologia jest tak rozwinięta, że koncentratory stały się niewielkie, i można bezpiecznie korzystać z nich w domu. A pacjent, który używa ich w domu, jest nie tylko mniejszym obciążeniem dla służby zdrowia, ale także:
- rzadziej cierpi na poczucie wyobcowania i depresję – może spędzać czas z bliskimi, w dobrze znanym sobie otoczeniu i podejmować codzienne aktywności,
- rzadziej odczuwa stres z czym wiążą się pozytywne skutki zdrowotne, niemożliwe do osiągnięcia w leczeniu szpitalnym: stabilizuje się ciśnienie krwi, usprawnia funkcjonowanie układu nerwowego, oddala ryzyko choroby zakrzepowej.
Jak powinna przebiegać bezpieczna terapia?
Przede wszystkim, bezpieczna tlenoterapia powinna być dostosowana do zaleceń lekarza. To on określa, ile czasu pacjent powinien przyjmować tlen: w jakich odstępach czasu i w jakiej ilości. Należy przy tym pamiętać, aby stężenie gazów było możliwie jak najniższe, ale na tyle wysokie, by skutecznie poprawić jakość oddechu.
Koncentrator natomiast powinien być opatrzony atestem, a także posiadać wymiennik ciepła oraz nawilżacz. Należy także przeprowadzać jego regularne przeglądy, a wszelkie usterki – usuwać natychmiast.
Rodzaje koncentratorów
Koncentratory służące do domowej terapii to urządzenia niewielkie, i podzielić je można na dwie kategorie: stacjonarne i przenośne:
- stacjonarny – to urządzenie wielkości domowego klimatyzatora. Waży około 20 kilogramów. Niektóre modele można swobodnie przesuwać pomiędzy pomieszczeniami dzięki zainstalowanym kółkom. Długość przewodu pozwala pacjentowi na poruszanie się po domu;
- przenośny – waży jedynie około 5 kilogramów. Dzięki możliwości zasilania go zewnętrznymi źródłami, można korzystać z niego także poza domem. Nie ogranicza więc pacjenta, który może wybrać się na spacer, po zakupy czy na spotkanie ze znajomymi.
Pacjenci mogą starać się o refundację kosztów domowej terapii tlenem, a samo urządzenie może być zakupione na własność, lub wypożyczone w wypożyczalni sprzętu medycznego.